Een poetsdoekje voor onderzoeksvaardigheden

10 januari 2018

Het huidige onderwijssysteem resulteert momenteel in een kloof tussen het basisonderwijs en het voortgezet en hoger onderwijs. Leerlingen zitten vaak vol met kennis, maar hebben niet de vaardigheden om deze kennis te gebruiken en om zelfstandig iets met kennis te doen. Een manier om bovengenoemde kloof te verkleinen, is het ontwikkelen van onderzoeksvaardigheden.

Leerlingen leren hierbij systematisch en zelfstandig op zoek te gaan naar kennis. Tijdens deze zoektocht zullen zij ontdekken dat ze hierbij ook vakspecifieke vaardigheden nodig hebben en dus dienen te ontwikkelen. Het ontwikkelen van onderzoeksvaardigheden bij leerlingen betekent echter een verschuiving in de rol van de leerkracht. Leerkrachten zijn van nature echte leiders. Het aanbieden van structuur, het zorgen voor zo min mogelijk prikkels en het werken in een situatie waarin geen fouten gemaakt kunnen worden. Voor veel vakken heeft dit een toegevoegde waarde, maar voor het ontwikkelen van onderzoeksvaardigheden niet. Een transitie van doceren naar begeleiden staat centraal. Probeer zo min mogelijk voor de leerlingen in te vullen, maar geef de stilte eens de kans om zich te ontpoppen in een fantastisch idee. Bij een goed onderzoek stelt de leerkracht voornamelijk vragen. Het stellen van deze vragen is een kunst. Een goede vraag, zorgt ervoor dat de kinderen zelf keuzes maken, waardoor ze onderzoeks-vaardigheden ontwikkelen. Hierbij is het maken van fouten juist noodzakelijk. Laat de leerlingen in een onderzoeksproces maar eens tegen de lamp aanlopen. Ga niet meteen corrigeren of aangeven waarom een actie geen goed idee is. Doordat de kinderen geen gewenst resultaat krijgen, dienen ze terug te kijken waar het fout is gegaan. Een goed onderzoeksproces, stimuleert dus ook de metacognitieve vaardigheden van leerlingen. Voor leerlingen levert dit een effectieve bijdrage aan het vormen van een kritische houding t.a.v. zichzelf, onderzoeksvaardigheden én vakspecifieke vaardigheden.

Om deze onderzoeksvaardigheden te ontwikkelen, worden acht lessen ontwikkeld. Deze lessen worden voorzien van een handleiding voor de leerkracht, een opdrachtkaart voor de leerlingen en natuurlijk alle benodigde materialen. Onderwerpen die binnen deze lessen centraal staan, zijn heel variërend. Van het onderzoeken van zonne-energie, tot het uittesten van poetsdoeken.

Piet van Oosterhout

BS Gerardus, Deurne

Terug naar overzicht